مروری بر عملكرد رئیس پیشین موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی؛
آن چه بر قدیمی ترین موسسه پژوهشی دانشگاه تهران گذشت
به گزارش جاوید شو در هفته ای كه گذشت ریاست موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران تغییر نمود. به همین بهانه نگاهی كرده ایم به عملكرد احمد نادری، نماینده مجلس شورای اسلامی، كه در حدود یك سال و نیم گذشته، ریاست این مركز را بر عهده داشت.
به گزارش جاوید شو به نقل از ایسنا، موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران در سال ۱۳۳۷، به همت دکتر غلامحسین صدیقی و با مدیریت دکتر احسان نراقی در دانشسرای عالی شکل گرفت. فعالیتهای این موسسه صرفا به پژوهش محدود نمی شد. هدف از تأسیس این موسسه توام کردن جهات نظری علوم اجتماعی با تحقیقات عملی، انجام دادن خدمات مربوط به تحقیقات اجتماعی برای موسسات و سازمان های دولتی و غیردولتی یا بین المللی، انجام دادن تحقیقات مستمر اجتماعی مربوط به جامعه ایران بر مبنای تخصیص بخش های مربوطه و تربیت کارآموز برای رفع نیازمندی های کادر داخلی موسسه و خارج از دانشگاه به پیشنهاد سازمان های ذی نفع عنوان شده بود.
بر مبنای آن چه در هفدهمین شماره ی نامه علوم انسانی آمده است، با تاسیس موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران، گامی اساسی و تکمیل کننده تلاشهای قبلی برای توسعه علوم اجتماعی به صورت نظری و عملی برداشته می شود. تشکیل این موسسه، به نیروها و استادان دانشگاهی شاغل در گروه علوم اجتماعی دانشکده ادبیات دانشگاه تهران و هم به نیروهای آشنا به مسائل علوم اجتماعی بیرون از دانشگاه فرصت داد (خصوصا در دهه چهل) تا بتوانند کانون مناسب و زمینه فعالیت تازه تر و گسترده تری را بخصوص در بخش تحقیقاتی برای توسعه مطالعات، مباحثات و آگاهی های کارشناسانه اجتماعی و تمهید زمینه های برنامه ریزی اجتماعی فراهم آورند.
این موسسه طی سال های ۱۳۳۷ تا ۱۳۵۷، ۳۴۹ طرح تحقیقاتی در دستور کار داشته است که از این تعداد، ۹۵ طرح در حوزه جامعه شناسی روستایی، ۷۹ طرح در حوزه شهری و ۵۷ طرح در حوزه مطالعات عشایری به اجرا در آمده است. طی سال های ۱۳۵۸ تا ۱۳۷۸، روی هم رفته ۱۴۳ طرح تحقیقاتی در موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران اجرا شده یا در دست اجرا بوده است. اغلب این طرح ها به حوزه جامعه شناسی شهری مربوط بوده اند.
این موسسه حالا دارای ۱۱ گروه پژوهشی است. مطالعات اجتماعی منطقه ای تهران، بررسی های شهری و منطقه ای، مطالعات رسانه و فرهنگ، بخش مطالعات اجتماعات مجازی، مطالعات جوانان، مطالعات توسعه، روانشناسی اجتماعی، انسان شناسی زیستی، جامعه شناسی دین، مطالعات فرهنگ عامه و فقر و نابرابری های اجتماعی عناوین این گروه ها هستند. عناوین طرح های پژوهشی هر کدام از این گروه ها و بودجه های آنها در وبسایت موسسه که از مهر ماه سال قبل به روز نشده، بیان نشده است.
از بدو تاسیس موسسه ی مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران تابحال افراد مختلفی ریاست این نهاد را بر عهده داشته اند. قبل از رئیس فعلی این موسسه که چند روزی است به این سمت منصوب شده؛ احمد نادری در اردیبهشت سال ۱۳۹۸ و بعد از حسین ایمانی جاجرمی، عهده دار این مسئولیت شد.
وی در اولین جلسه خبری خود بعنوان رئیس این موسسه، با اشاره به این که در سال های پیش از انقلاب نقدها و یادداشت های مهمی توسط استادان و پژوهشگران در این موسسه نگاشته می شد، اظهار داشت: ازاین رو مشخص می شود که موسسه در نهاد سیاستگذاری بسیار تأثیرگذار بوده است. اما پس از انقلاب آنچنان که باید و شاید موسسه فعالیت نداشت که دلیلش هم شاید تمرکز بر روی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران بود. اما الان ما در تلاشیم که موسسه باردیگر به زمان اوج خودش برگردد. تلاش داریم که موسسه در فضای عمومی کشور یک برند شود و دانش تولید شده در آن در اختیار فضای عمومی قرار گیرد.
نادری در این جلسه خبری، با بیان این که بعد از برگزاری ده ها ساعت جلسه کارشناسی با جمع وسیعی از استادان، نخبگان، پژوهشگران و برخی مسؤلان شاخص کشوری و لشگری برنامه تحولی موسسه در دو سطح و سه بازه زمانی کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت تدوین شده است، اظهار داشت: سطح اول این برنامه تحولی، تغییر و تحول در رویکردها و راهبردهای موسسه است و سطح دوم این برنامه ها تغییر و تحول در اقدامات و فعالیتهای موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی است.
این سخنان در حالی بیان شد که وی کمتر از یک سال بعد از عهده دار شدن سمت ریاست این موسسه، نماینده مجلس شورای اسلامی شد و الان و بعد از روی کار آمدن رئیس جدید موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران نتایج دقیق برنامه ریزی های بیان شده مشخص نشده است. البته طبق آنچه در کانال این موسسه آمده، در ایام گذشته و در چارچوب مراسم تودیع و معارفه ای که برای رئوسای این موسسه برگزار گردید نادری اظهار نمود: «باید عرض کنم در طول یکسال و نیم حضور بنده در موسسه با وجود شرایط خاص کشور و کمبود بودجه شدید، اما فعالیتهای زیرساختی و پژوهشی خوبی شکل گرفته است و توانستیم از میراث و سنت چندین دهه ای موسسه حفاظت نماییم.»
وی در عین حال اظهار داشت: « در حیطه فعالیتهای علمی و پژوهشی هم در این دوره، ۶ طرح تحقیقاتی و ملّی، ۲۱ نشست علمی، ۱۰ کارگاه آموزشی، تاسیس ۴ گروه پژوهشی جدید، انجام ۲ موج پیمایش و نظرسنجی، تولید گزارش های راهبردی و ارسال آن به بیشتر از ۱۸ نهاد و دستگاه تصمیم گیر در کشور، عقد تفاهم نامه با ۱۵ نهاد و تولید طرح نامه های مختلف متناسب با نیازها نهادها و دستگاه های مختلف در کشور از اهم فعالیت ها بوده است.»
با مروری بر کارنامه فعالیتهای وی مشخص می شود در ایام ابتدایی ریاست نادری، سلسله نشست های راهبردی فهم مختصات جامعه ایرانی در این موسسه شروع به کار کرد. وی تیر ماه سال ۱۳۹۸ از تاسیس چهار گروه پژوهشی جدید در موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی اطلاع داد. عناوین این گروه ها، سنجش و آمایش فرهنگی-اجتماعی ایران، مطالعات اجتماعی گردشگری و میهمان داری، مطالعات اجتماعی جهان اسلام و مطالعات اجتماعی اسلامی است البته حال باآنکه بیشتر از یک سال از تاسیس این گروه ها گذشته اما هیچ وقت به صورت دقیق عملکرد آنها اعلام نشده است.
برگزاری نشست علمی مسئولیت اجتماعی و جلوگیری از صدمه های اجتماعی با رویکرد اسلامی و همینطور برگزاری نشست هم اندیشی و تبادل نظر با مرکز مدیریت حوزه های علمیه خواهران کشور هم از دیگر برنامه های برگزار شده توسط این موسسه در طول یک سال و نیم گذشته است. یکی از اقدامات نادری در طول ریاست خود بر این موسسه، راه اندازی باشگاه پژوهشگران اجتماعی دانشگاه تهران بود. تاسیس این باشگاه «فرصتی برای فعالیت دانشجویان بر اساس رویکرد عدالت پژوهشی و اشتغال زایی تخصصی» عنوان شد.
یکی دیگر از رویدادهای دوران ریاست وی، بازدید «هیئتی تخصصی و عالی رتبه» از نمایندگان حشدالشعبی عراق از موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران بود. نادری در این نشست، آمادگی موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران را برای همکاری «وثیق» با حشدالشعبی در کلیه سطوح علمی، آموزشی و پژوهشی اعلام نمود.
نادری در ایام پایانی بهمن سال ۱۳۹۸، چند روز قبل از برگزاری انتخابات مجلسی که خود هم در آن کاندید فهرست وحدت نیروهای انقلاب بود نتایج نظرسنجی موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران را درباره ی دیدگاه شهروندان تهرانی پیرامون انتخابات مجلس، عملکرد دولت و شهرداری تهران بیان کرد. نتایج این نظرسنجی در ایام منتهی به انتخابات ابزاری در دست برخی رسانه ها برای تبلیغ و پشتیبانی از کاندیداهای مخالف دولت انتخابات مجلس شده بود.
وی در دوران ریاست خود بر این موسسه، علی قجری، دانش آموخته کارشناسی ارشد علوم اجتماعی و دانشجوی دکترای دانش اجتماعی مسلمین دانشگاه تهران را به سمت مدیر پژوهش های راهبردی گماشت. قجری بعد از اینکه نادری به مجلس راه پیدا کرد دستیار ویژه رئیس فراکسیون مقابله با صدمه های اجتماعی و مشاور وی شد.
بر مبنای آن چه در کانال تلگرامی این موسسه آمده است، از اردیبهشت ۹۸ تا آخر سال گذشته این موسسه در حوزه علمی و پژوهشی با نهادهایی همچون قوه قضائیه، کمیته امداد خمینی(ره)، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، شهرداری تهران و نهادهایی دیگر داشته است و چندین نشست و هم اندیشی علمی برگزار کرده است.
در هفته ای که گذشت، حجت الاسلام و المسلمین حمید پارسانیا با حکم رئیس دانشگاه تهران ریاست موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران را برعهده گرفت. باید دید در دوران ریاست وی، سرنوشت قدیمی ترین موسسه آموزشی و پژوهشی دانشگاه تهران که روزگاری اصلی ترین نهاد پژوهش های علوم اجتماعی کشور محسوب می شده است چه می شود و آیا شفافیت لازم در مورد عناوین طرح های پژوهشی و بودجه های آنها ایجاد می شود یا خیر.
پی نوشت: در نگارش این گزارش از مقاله ی دکتر مسعود گلچین، در هفدهمین شماره ی نامه علوم انسانی کمک گرفته شده است.
منبع: javidsho.ir
این پست جاوید شو را پسندیدید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب