تاملی در وحشی گری فرهنگی غرب؛
نژادپرستی در ذات فرهنگ غربی است
جاوید شو: جنگ استعماری برای منافع اقتصادیست. استعمارگر شروع می كند به زدن ارزش های فرهنگی و شیوه های زندگی قوم های دیگر تا فرهنگ آنها را مومیایی كند. استعمار تمام نشده و فقط روش ها عوض شده است.
خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ: رهبر معظم انقلاب حضرت آیت الله خامنه ای در سخنرانی زنده تلویزیونی خود در روز سه شنبه ۱۳ آبان ۱۳۹۹ ضمن اشاره به اهانت رئیس جمهور فرانسه به پیامبر مکرم اسلام (ص) و کاریکاتورهای موهن یکی از نشریات این کشور، به دفاع این کشور از وحشی گری فرهنگی تاکید نمودند. ایشان دفاع از این وحشی گری فرهنگی را با دفاع این کشور از رژیم بعث و پیشینه استعماری آنها برابر دانستند.
به طور کل تمدن غرب ذاتی استعماری دارد. آنها حتی در حوزه فرهنگ هم استعماری عمل می کنند. حتی مراکز شرقشناسی و ایرانشناسی تاسیس شده توسط آنها نیز ذاتی استعماری داشته است. هرچند که این میان بودند اندیشمندان و شرق شناسانی که بی توجه به ذات استعماری این مراکز به کار پرداخته و منادی گفت وگوی میان فرهنگ ها شدند.
اما اینکه ذات فرهنگ غربی وحشی گری است، ایده ای نیست که فقط مختص این روزها باشد. غرب امروزه روش های نوینی را در استثمار و استعمار نصب العین خود کرده است. امروزه از حضور نظامی برای استعمار دیگر کشورها کاسته شده و این امر هم دلیل اقتصادی برای غرب دارد، اما خوی استعماری و استثماری کماکان به موجودیت خودرا حفظ نموده است و حمله به اندیشه و فرهنگ غیرغربی نیز یکی از زمین های بازی این خوی وحشیانه است. این سخنی است که فرانتس فانون آنرا سال ها قبل بیان کرد.
ابراهیم فرانتز فانون، نویسنده و روانپزشک فرانسوی (در اصل اهل مارتینیک که مستعمره فرانسه بود) یکی از مهم ترین اندیشمندان ضد خوی و فرهنگ استعماری (درگذشته به سال ۱۹۶۱) است که فعالیتهای قلمی و سیاسی اش برای سال ها الهام بخش نهضت های ضداستعماری جهان بود. فانون سال ها مقابل نژادپرستی و استعمار سیاهان نوشت و مبارزه عملی کرد. یک میدان مبارزه او، رویارویی با نظام استعماری فرانسه بود. از مهم ترین آثار فانون می توان به «پوست سیاه، صورتک های سفید» اشاره نمود.
یکی از مفسران آثار فانون در جایی نوشته است که فانون به تاسی از سارتر که استعمار را یک سیستم می دانست، تاکید داشت که این سیستم دارای یک پایه اقتصادی می باشد که ایدئولوژی ها، رفتارهای هویتی و روانی تولید می کند که به نوبه خود اجازه می دهند سیستم خودرا بازتولید کند. وارونه کردن این رفتارها، مانند مثلاً تاکید بر برتری سیاه (در پاسخ به گفتار نژادپرستانه استعمار)، برای بیرون آمدن از سیستم کافی نیست؛ برای اینکه کسی هم که سیاهان را می پرستد، مثل کسی که از سیاهان نفرت دارد، بیمار است. و از آن طرف، سیاهی هم که می خواهد نژادش را سفید کند، مثل سیاهی که نفرت از سفیدها را موعظه می کند، بدبخت و زبون است. آزادشدن از سلطه مستلزم مبادرت به تخریب نظام سلطه است.
او در اولین کنگره جهانی ادبا، نویسندگان، شعرا و فرهنگیان سیاهپوست سخنرانی مهمی با عنوان «نژادپرستی و فرهنگ» داشت. این کنگره به ابتکار مجله Présence africain در دانشگاه سوربن برگزار شده بود. فانون سخنرانی خودرا با بحث درباره استثمار اقتصادی و نژادپرستی آغاز می کند. منشا نژادپرستی به زعم او اقدام عظیم به منظور اسارت اقتصادی، و حتی انقیاد بیولوژیک است. ازاین رو او نتیجه می گیرد که نژادپرستی محصول اجتماعی یک نظام استثمارگر است و نه یک تمایل روحی. پس همه فرهنگ ها نژادپرست نیستند. تنها آنهایی را می توان نژادپرست دانست که به نظام سلطه مربوط هستند.
بخش هایی از این سخنرانی را با ترجمه مریم قربانی در ذیل می خوانید. متن کامل این ترجمه هنوز منتشر نشده و مقرر است در آینده ای نزدیک در چارچوب کتابی از مجموعه آثار فانون در دسترس مخاطبان قرار گیرد.
مساله فرهنگ در ساختار استعماری
نظریه ها و گفتارهای مختلفی راجع به ارزش و اعتبار بعضی از فرهنگ ها ایراد شده که جملگی یکجانبه و دستوری است و تضادهایی را بوجود می آورد و به علت همین تضادها باید این سخنان مورد واکاوی و نقادی قرار گیرد. پایه این اعتبارات فرهنگی بر این اصل استوار است که برخی جامعه خودرا مرکز ثقل جهان می دانند.
نخست می گویند که بعضی از جمعیت های انسانی و بشری بی فرهنگ هستند. در ادامه سلسله مراتب فرهنگ ها را پیش کشیدند و در نهایت هم ایده و نظریه نسبیت فرهنگی را گسترش دادند.
باور به سلسله مراتبی بودن فرهنگ ها در حقیقت بخشی از یک پروژه بزرگ تر است که به سلسله مراتبی کردن سیستماتیک همه چیز می انجامد و همین پروژه به نحوی پیگیر دنبال می شود. پیدایش نژادپرستی اهمیت اساسی و تعیین کننده ای ندارد. نژادپرستی یک مجموعه نیست. نژادپرستی آشکارترین، روزمره ترین و در بعضی از موارد خشن ترین عناصر یک ساختار معین است. اگر فرهنگ را مجموعه ای از حرکات و روش های فکری که از برخورد انسان با طبیعت و هم نوعش حاصل می شود، بدانیم، به سادگی می توان به این نکته رسید که نژادپرستی هم یکی از عناصر فرهنگی است. پس می توان اظهار داشت که فرهنگ هایی با خصلت نژادپرستی وجود دارند و فرهنگ هایی نیز از این خصلت مبرا هستند.
این عنصر فرهنگی همیشه با شکل و شمایلی نو خودرا نشان داده است. نژادپرستی ابتدایی ادعا نمود که اساس و پایه ای عناصر بیولوژیکی است. بسیاری آمدند ثابت کنند که شکل جمجمه، تعداد و طرز قرار گرفتن شیارهای مغزی، مختصات ستون فقرات و… سیاهپوستان با سفیدپوستان متفاوت است، ازاین رو آنها فرودست هستند. بعدها همین مدعیات خشن و غیرانسانی را به نحوی بزک شده تکرار کردند و از عدم تعادل روحی سیاهپوستان و غیرفعال بودن ماده خاکستری در مغز اعراب حرف زدند و برای این نظریه های غیرانسانی حتی مستنداتی را از سازمان بهداشت جهانی مثال آوردند.
نژادپرستی عنصری است از یک مجموعه بزرگ: مجموعه اختناق تمام و کمال یک خلق. خلقی که بیداد می کند چه روشی دارد؟ شروع می کند به زدن و تخطئه ارزش های فرهنگی و شیوه های زندگی و زبان قوم های دیگر. آنها برای این کار از روانشناسان هم بهره می برند. از زبان قومیت های مختلف و فرودست (به قول خود) انتقاد می کند و حتی شیوه راه رفتن را نیز زیر سوال می برند.
ملت هایی که استعمارگرند و جنگ های استعماری را پیش می آورند، به فکر مقابله فرهنگی نیستند. جنگ استعماری در اصل برای منافع عظیم اقتصادی می باشد و آنها هرگونه دورنمایی را از این زاویه می بینند. اولین مورد بردگی اهالی بومی به معنای واقعی کلمه است. برای این کار باید ابتدا هرگونه رجعت به گذشته و پیشینه فرهنگی ملت استعمار شده نفی و درهم شکسته شود. در این راستا غارت، چپاول و کشتار با درهم شکستن مولفه های فرهنگی توام می شود و یا حداقل راهی را برای آن باز می کند. بنابراین نیز ارزش های قوم شکست خورده تحقیر شده و تلاش به سمت خالی کردن محتوای آن ارزش های سوق پیدا می کند. نیروی از هم پاشیده شده دیگر نمی تواند کاری انجام دهد و بنابراین مولفه های جدید خودرا جایگزین می کنند و این جایگزینی نه با پیشنهاد که با قدرت اسلحه انجام می شود.
تثبیت رژیم استعماری مرگ فرهنگ بومی را سبب نمی گردد. بلکه تاریخ ثابت کرده که هدف استعمار ادامه یک حالت احتضار فرهنگی است. آنها فرهنگ بومی را بطور کامل از بین نمی برند، بلکه آنرا مومیایی می کنند تا مقابل اجزای خود به کار افتد. مومیایی شدن یک فرهنگ، موجب مومیایی کردن تفکر افراد داخل در آن فرهنگ نیز خواهد شد. بی حسی انسان های مستعمره شده نتیجه این امر است و بنابراین نیز استعمار از جمود فرهنگ های بومی که مستعمره شان کرده سخن به میان می آورد.
...
نباید فریب کسانی را خورد که مدام تبلیغ می کنند که نژادپرستی از میان رفته است. این مدعا که شاید برای برخی راحتی خیال را نیز به همراه آورد فقط به این علت حاصل شده که استعمار، روش های استثمار را متحول کرده و اشکال نوینی را به کار گرفته است.
منبع: javidsho.ir
این پست جاوید شو را پسندیدید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب