یادداشتی از غلامرضا عباسی؛
مسئولیت پذیری یكی از ضرورت های كلیدی مدیریت دولتی است
به گزارش جاوید شو مسئولیت پذیری یکی از لزوم های کلیدی مدیریت دولتی در شرایط کنونی سازمان شمرده می شود، چون با قبول مسئولیت، عملکردها و فرآیندها تداوم پیدا می کند و اعتماد در میان مردم افزایش می یابد.
خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ و اندیشه - غلامرضا عباسی*: مسئولیت پذیری بعنوان یکی از فاکتورهای رفتار شهروندی، در میان تمامی سازمان ها و نظام های اجتماعی به امری بدیهی و قابل قبول، تبدیل گشته است. بااینکه این مفهوم از مفاهیم جدید عصر حاضر شناخته می شود، و سبب شده سازمان ها و مدیران امروزی توجه خودرا به نیازهای محیطی، مراجعان و مصرف کنندگان خدمات خود، مبذول داشته، و این هدف را در ماموریت ها و راهبردهای سازمانی خود، به بهترین شکل ممکن مورد توجه قرار دهند و حتی دستیابی به این نوع رفتارها در میان مجموعه نیروی انسانی سازمان ها از آرزوهای مدیران موفقیت محور بشمار می رود.
اما مسئولیت پذیری یک تعهد و الزام درونی از طرف فرد برای انجام مطلوب، تمامی کارهایی است که بر عهده ی وی گذاشته می شود. در عصر حاضر، دغدغه و نگرانی خیلی از مدیران و سازمان های امروزی، بروز مسائل و مشکلاتی است که بواسطه ی، رعایت نکردن اصول اخلاقی توسط کارکنان رخ می دهد. اخلاق حرفه ای در سازمان ها، فقط مجموعه ای از اعتقادات ذهنی و باورها می باشد. رفتارهای اخلاقی در حقیقت، روش معینی از زیستن است. به همین خاطر اخلاق در سازمان ها، به باورها و ارزش های موجود در منشور اخلاقی سازمان ها محدود نمی گردد، بلکه منظور از اخلاق حرفه ای، مجموعه قواعدی است که باید افراد داوطلبانه و بر طبق ندای وجدان و فطرت خویش در انجام کار حرفه ای، رعایت نمایند.
امروزه با پیچیده شدن بیش از پیش شرایط سازمان ها و افزایش میزان کارهای غیراخلاقی و غیرقانونی در محیط های کاری، توجه مدیران و رهبران به ایجاد و حفظ اخلاق حرفه ای، مسئولیت و پاسخگویی اجتماعی در همه سازمان ها ضرورت پیدا کرده است. پس اخلاق حرفه ای را می توان بیان کننده باورهای یک گروه حرفه ای، در مورد اینکه چه چیزی درست و در رابطه با معیارهای همان حرفه است دانست. پس خاصیت های افراد دارای اخلاق حرفه ای؛ پاسخگو، مسئولیت پذیر، سرمشق دیگران، حساس و اخلاق مند، درستکار و خوشنام باید دانست.
آنها در ادای تمام مسئولیت های خویش کوشا بوده و مسئولیتی را که برعهده می گیرند، با تمام توان و خلوص نیت انجام می دهند. از طرف دیگر بین اخلاق کاری و مسئولیت اجتماعی در سازمان رابطه تنگاتنگ برقرار می کنند. اخلاق حرفه ای تأثیر چشم گیری بر روی فعالیت ها و نتایج سازمان دارد به شکلی که راندمان را بیشتر می کند، و ارتباط را بهبود می بخشد، و درجه خطر را می کاهد. هنگامی که اخلاق حرفه ای در سازمان حاکم باشد، جریان اطلاعات به آسانی تسهیل می گردد و مدیر پیش از ایجاد حادثه، از آن باخبر می شود.
یکی از چالش های مدیران کارآمد، در سطوح مختلف چگونگی ایجاد بسترهای مناسب برای عوامل انسانی، شاغل در تمام حرفه ها است، تا آنها با حس مسئولیت، و تعهد کامل به مسائل در جامعه و حرفه خود به کار بپردازند و اصول اخلاقی حاکم بر شغل و حرفه خودرا رعایت نمایند. اگر این اتفاق به خوبی در سازمان های ما رعایت شود، بطور قطع ما اتفاق های همانندی مثل ترور شهیدان سلیمانی و فخری زاده را نخواهیم داشت، چون هیچکس به خود اجازه نمی دهد تا با بی اخلاقی موجب نشتی اطلاعات در سیستم شود. بعضی از صاحب نظران معتقدند که اخلاق روی نحوه رفتار فرد در داخل سازمان تاکید دارد، ولی مسئولیت اجتماعی نحوه برخورد سازمان با کارکنان، سهامداران و ذینفعان را مدنظر دارد.
امروزه یکی از مباحث اساسی مطرح در مدیریت این است که در اصل، مدیریت بدون مسائل ارزشی و بدون رعایت مسائل اخلاقی در سازمان مدلول ندارد. یعنی نمی توان مدیریت را بدون این مفاهیم اساسی در نظر گرفت. پاسخگویی مسئله مهم و چالش آور در نظام های اداری و سیاسی بیشتر کشورها بوده و هست و عدم پاسخگویی مناسب و بموقع کارکنان، منجر به ایجاد جبهه بی اعتمادی و سردی کارکنان، نسبت به سازمان می شود. اخلاق به مدلول اعتماد، صداقت، درستی، عدالت، فضائل شهروندی و خدمت به جامعه است. که به صورت منشور اخلاقی و قوانین رفتار حرفه ای پا به درون سازمان نهاد است. سازمان ها با ایجاد یک برنامه مدیریت اخلاق، می توانند اخلاقیات را در محیط کار مدیریت کنند.
یک سیستم پاسخگوی نوعی مبادله است، که طی آن قسمتی از قدرت خودرا به نحوی که هریک از طرفین به دیگری نیاز داشته باشد، مبادله می کند. دستگاه های دولتی با نوعی تعارض و دوگانگی مواجه اند از یک سو در مقابل مردمان و سازمان های ملی خود احساس مسئولیت می کنند و باید در مقابل نیازهای آنان پاسخگو باشند و از طرف دیگر الزامات بین المللی و نیروهای جهانی آنان را وادار به اعمال روش ها و شیوه هایی می کند، که در عمل مغایر خواست و انتظارات شهروندان آنهاست. پاسخگوی در حال گذر از شکل های قدیمی مسئولیت به طرف سایر شکل ها، خصوصاً سیستم های مدیریت کارآمدتر و پاسخگوتر است. پاسخگویی شناخت حقوق عمومی است تا اینکه بدانیم چه اعمالی باید انجام گیرد. توجیه کردن، گزارش دادن و تشریح کردن، جنبه های مهم پاسخگوی هستند.
امروزه پیچیده شدن بیش از پیش سازمان ها و افزایش میزان رفتارهای غیر اخلاقی و غیر قانونی در محیط های کاری، توجه مدیران و رهبران را به ایجاد و حفظ اخلاق حرفه ای، مسئولیت اجتماعی و پاسخگویی اجتماعی در همه سازمان ها ضروری کرده است. پاسخگویی بعنوان ابزار پیشرفت و بهبود مستمر خدمات به جنبه مثبت خدمات دولتی اشاره دارد. این جنبه از پاسخگویی، نوعی پروسه یادگیری نیز تلقی می شود. اولین و مهم ترین مبنا و پیش-زمینه پاسخگویی نظارت است، به شکلی که بدون وجود نظارت، پاسخگویی معنا پیدا نمی نماید. و عملاً تا نظارت نباشد نمی توان افراد و نهادها را به پاسخگویی فراخواند. دومین مبنای پاسخگویی شفافیت است پاسخگویی در حوزه های متفاوت استانداردهای مجزایی دارد. که مربوط به پاسخگویی اجتماعی است.
مسئولیت پذیری یکی از ضرورت های کلیدی مدیریت دولتی در وضعیت کنونی سازمان شمرده می شود، چون با قبول مسئولیت، عملکردها و فرآیندها تداوم پیدا می کند و اعتماد در میان مردم افزایش می یابد. شرایط کنونی تغیرات و تحولات میدانی، تصمیمات وکلای ملت، برای جلوگیری از تحریم های ظالمانه، نمونه آشکار و بارز پاسخگو نبودن و رعایت نکردن اخلاق حرفه ای کشورهای عضو ۵+۱ و قوه مجریه به مردم است.
در واقع پاسخ گویی یکی از ارکان اصلی مدیریت دولتی است، که تصویری از عدالت، برابری، اعتماد و انصاف را در ذهن متبادر می سازد و می تواند برای بهبود شرایط و اثربخشی مدیریت دولتی، در سازمان ها مورد استفاده قرار گیرد. سخن آخر اینکه ریشه خیلی از رفتارها و کارهای مدیران و کارکنان را باید در اخلاق و ارزش های اخلاقی جستجو کرد.
با توجه به نقش بسیار حیاتی و فزاینده سازمان ها در جوامع امروزی انتظارات جوامع به خصوص، جوامع پایبند به ارزش های اخلاقی و اسلامی نیز افزایش یافته است. در نتیجه عدم توجه به ارزش ها، می تواند به چالش های بزرگی برای سازمان ایجاد شود. در حقیقت بی توجهی سازمان ها به این مسائل و عدم رعایت اصول اخلاقی از طرف آنها می تواند مشروعیت سازمان، کارهای آنها را زیرسؤال برده و در نتیجه سود و موفقیت سازمانی را تحت تأثیر قرار دهد.
*نویسنده: دکترای مدیریت دولتی گرایش تصمیم گیری و خط مشی گذاری عمومی
این پست جاوید شو را پسندیدید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب