تقابل در شمال، اوتپیای لذت-۵
گردشگر های روز گذشته، تروریست های امروز
جاوید شو: در خیلی از مناطق شمال به سبب توسعه افسارگسیخته گردشگری، بومی ها دیگر نه تنها اقبالی به حضور گردشگران ندارند، بلكه برای نامیدن گردشگران به جای واژه گردشگر از تروریست استفاده می نمایند.
خبرگزاری مهر - سرویس فرهنگ: بنظر می رسد كه در ایران هیچ استراتژی خاصی برای گذراندن تعطیلات وجود ندارد؛ نه دولت ها دغدغه آموزش و تسهیل گری ایجاد این استراتژی را دارند و نه مردم به این موضوعات فكر می كنند، مثلاً در یك بازه زمانی كوتاه مثل نوروز، تمام كشور تصمیم می گیرند كه به تعطیلات بروند؛ این مسئله، هم بر كیفیت سفرها اثر منفی می گذارد، هم زیرساخت های خدمات شهری را با لطمه مواجه می كند و هم بر طبیعت و محیط زیست مناطق شمالی تأثیر منفی می گذارد. فقدان این استراتژی، نهایتاً منجر به شرایطی غیرقابل تحمل، هم برای مسافران و هم برای میزبانان در این مناطق می شود، به صورتی كه، به راحتی با تحمل چند ساعت از آن، بحران هایی را به وجود می آورد كه بارها و بارها شاهدش بوده ایم. تقابل و درگیری های میهمان و میزبان طی پروسه سفرهای نوروزی را باید با عنایت به این شرایط درك كرد. این وضعیت موجب شكل گیری موقعیتی می شود كه قصد و هدفی كه مسافران از این سفرها داشته اند نه تنها برآورده نشود، بلكه وضعیت روانی بدتری بازتولید شود. حل این مسائل كه در كنار بار شدید روانی، لطمه های فرهنگی و اجتماعی حادی هم دارد، پیش از هر چیز نیازمند یك تحول بنیادین در ساختارها و استراتژی های گردشگری و مثلاً ایجاد و تقویت اكوتوریسم مناطق مختلف است. باید پذیرفت كه توسعه گردشگری و طبیعت گردی در كشور می تواند راحت ترین، بهترین و منطقی ترین راه برای حل همة معضلات محیط زیستی فرهنگی و اجتماعی باشد كه در جای جای كشور ما وجود دارد. در ایران هیچ استراتژی خاصی برای گذراندن تعطیلات وجود ندارد؛ نه دولت ها دغدغه آموزش و تسهیل گری ایجاد این استراتژی را دارند و نه مردم به این موضوعات فكر می كنند، مثلاً در یك بازه زمانی كوتاه مثل نوروز، تمام كشور تصمیم می گیرند كه به تعطیلات بروند؛ این مسئله، هم بر كیفیت سفرها اثر منفی می گذارد، هم زیرساخت های خدمات شهری را با لطمه مواجه می كند و هم بر طبیعت و محیط زیست مناطق شمالی تأثیر منفی می گذارد در این پروسه بایستی شاهد نوعی از توسعه گردشگری و طبیعت گردی بود كه مبتنی بر مشاركت دولت و مردم به صورت توأمان باشد. این نوع از توسعه می تواند ارتباط خوبی بین میهمان و میزبان ایجاد كند، معضلات اجتماعی مواجهة گردشگر ها و میزبانانشان را تصحیح كند و مقاومت و تقابل جامعه محلی برای پذیرش مهمانان را كم كند. تجربه نشان داده است كه مثلاً در منطقه شمال كشور كه از سال ها پیش منطقه ای شدیداً گردشگرپذیر بوده و امروز هم است، در ابتدا مردم نسبت به حضور گردشگران واكنش مثبتی نشان می دادند و اهتمام می كردند به آنها نزدیك شوند و ارتباط خوبی بگیرند، اما كم كم شرایط تغییر نمود و تقابل ها و مقاومت هایی ایجاد شد؛ تقابل ها و مقاومت هایی كه خیلی از آنها نشانگر پدیدهای شوم فرهنگی و اجتماعی بوده اند. امروز در خیلی از مناطق شمالی كشور به سبب توسعه افسارگسیخته گردشگری، مردم بومی دیگر نه تنها اقبالی به حضور گردشگران نشان نمی دهند، بلكه بگفته یكی از كارشناسان برجسته استان مازندران، مردم آن دیار برای نامگذاری گردشگران به جای واژة «توریست» از واژة «تروریست» استفاده می كنند! در سال های اخیر به كرات پدیده های شوم اجتماعی ناشی از همین تقابل ها رخ داده و ما لااقل بوسیله رسانه ها با خیلی از آنها آشنا شدیم؛ دیده ایم كه مردم راه ها را بر گردشگر ها می بندند و جلوی تردد گردشگران را می گیرند، مزاحمت های اخلاقی و غیرهنجاری برایشان ایجاد می كنند، با گرانفروشی و سركیسه كردن ها تلاش می كنند به صورتی انتقام خود و سرزمینشان را از گردشگران موقتی آنجا بگیرند و غیره و غیره. در چنین شرایطی، كوشش برای كم كردن فاصلة فرهنگی و اجتماعی ایجادشده بین جامعة میهمان و جامعة میزبان بیشتر از هر زمان دیگری امری ضروری به نظر می آید. در این راستا توسعه گردشگری و اكوتوریسم می تواند كمك نماید تا مهمانان از نزدیك با جامعة میزبان و فرهنگ آن منطقه آشنا گردند و گردش مالی در این مناطق، موجب پایداری فرهنگ طبیعت گردی و احترام به طبیعت شود. این روند جدای از نتایج سودمند اقتصادی برای مناطق میزبان، تضمین كننده نوع ارتباطاتی میان جامعه میهمان و جامعه میزبان است كه هر دو بتوانند بطور برابر از یكدیگر بهره مند شوند.
با وجود همه اهمیتی كه این مساله دارد، اما متأسفانه توسعه گردشگری در كشور ما صرفاً سخت افزاری معنا می شود. یعنی هر جا صحبت از توسعه گردشگری به میان می آید، مسئولان و سیاستگذاران امر، صرفاً و فقط به فكر ایجاد هتل و رستوران هستند و غافلند از این كه ساخت هتل ها و رستوران های آن چنانی در مناطق بومی، نه تنها گردشگری و اكوتوریسم را توسعه نمی دهد، بلكه اتفاقاً فاصله از جهتی فاصله تقابلی بین میزبان و میهمان را بیشتر می كند، و عمق تقابل را به مراتب بیشتر از پیش می كند. متأسفانه توسعه گردشگری در كشور ما صرفاً سخت افزاری معنا می شود. یعنی هر جا صحبت از توسعه گردشگری به میان می آید، مسئولان و سیاستگذاران امر، صرفاً و فقط به فكر ایجاد هتل و رستوران هستند توسعه گردشگری در معنای اصیلش، نه امری سخت افزاری، بلكه دارای ابعادی نرم بسیار پراهمیتی است كه بتواند ضامن نوعی فرهنگ پذیرش دیگری، كم كردن فاصله های اجتماعی، نابرابری ها و دیگری سازی ها شود. در این معنا گردشگری جدای نیازش به منابع مادی، محتاج نوعی اندیشه و اندیشه ورزی فرهنگی و اجتماعی است. جامعه ایران با وجود تنوع بسیار زیاد قومی و فرهنگی نیازمند ایجاد فضایی است تا گردشگری به ویژه گردشگری سالانه نوروزی بتواند در آن فضا، تعاملی برابر را در عرصه های فرهنگی و اجتماعی فراهم آورد. اما آنچه امروز بعنوان توسعه گردشگری شناخته و فهمیده می شود، با تاكید حداكثری كه بر بحث های سخت افزار دارد، نه تنها این امر را محقق نمی كند، بلكه با دامن زدن به صورتی گردشگری لوكس و خوش باشانه نزد میهمانان، دقیقاً بازتولیدكننده نوعی نابرابری غیرتعاملی و فاصله گذاریهای فرهنگی و اجتماعی است كه در دل خود همان درگیریهای شوم را تقویت می كند.
این پست جاوید شو را پسندیدید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب