سلبریتی های جدید جامعه ایران
عشق چه رنگیه آقای دكتر؟، آیا فیلسوفان می توانند سلبریتی باشند؟
جاوید شو: آیا فیلسوفان هم می توانند سلبریتی باشند؟ هرچند كه جایگاه آنان مبارزه تئوریك با پدیده سلبریتی گرایی را ایجاب می كند، اما بعضی از آنها هم قدم در راه سلبریتی شدن گذاشته اند.
به گزارش جاوید شو به نقل از مهر، نوع كار و همینطور سبك زندگی هنرمندان عرصه های موسیقی و سینما، ورزشكاران و برخی دیگر همچون فعالان عرصه تولید پورن، به گونه ای است كه معمولا توجه عامه مردم در هر جامعه ای را جلب می كند. میزان حضور محسوس و غیرمحسوس این مشهورها در جامعه سبب شده تا واژه و مفهوم «سلبریتی» در ادبیات جامعه شناسان بیشتر از پیش به كار گرفته شود.
در این میان امكان دارد تعداد اندكی از اهالی ادبیات و همینطور سیاست هم قدم در راه سلبریتی شدن بگذارند. فراموش نكنیم كه تعدادی هم به علت سبك زندگی مبتذل خود بدون آنكه دانش یا خصوصیت خاصی داشته باشند، سلبریتی می شوند كه از آن میان می توان به «دن بیلرزیان» اشاره نمود. رسانه ها، بخصوص تلویزیون و در این دهه شبكه های اجتماعی در سلبریتی كردن اشخاص نقش عمده ای دارند. سلبریتی ها با عنایت به میزان محبوبیت خود می توانند نقش عمده ای در اجتماع ایفا كنند.
***
سقراط بعنوان یكی از نقطه های آغاز جریان تفكر فلسفی، سبك زندگی خاصی داشت. شیوه او برای چیزی كه ما امروزه از آن به بالا بردن سطح فرهنگ عمومی یاد می نماییم، ارتباط با جوان ها و گفت وگوی مستقیم با آنها بود، تا جوانان در مواجهه مستقیم با فیلسوف پرسش های خویش را مطرح كنند. این شیوه سبب شد تا سقراط شاگردان و طرفداران خیلی از میان جوان ها پیدا كند. افلاطون شاگرد سقراط از این شیوه برای نگارش متون خود بهره برد و ضمن ثبت مكالمات سقراطی، فلسفه را با گزاره هایی ساده در دسترس همگان قرار داد. در تاریخ فلسفه از استقبال زیاد از آكادمی تاسیس شده توسط افلاطون هم یاد شده است.
از علاقه بسیار جوانان به سقراط و افلاطون این سوال در رابطه با بحث اصلی این یادداشت مطرح می گردد كه آیا اهالی فلسفه هم می توانند سلبریتی باشند؟ آیا فیلسوفان سلبریتی هم داریم؟ بطور قطع نمی توان گزاره ای منطقی در رد وجود و حضور فیلسوفان سلبریتی بیان نمود. چه بسا كه سلبریتی شدن فیلسوفان در جوامع نشانه هایی از فرهیخته بودن آن جامعه باشد. شاید فیلسوفان سلبریتی بتوانند مانند سقراط جوانان را هشیار كرده و سبك زندگی آنان را تغییر دهند؛ هرچند كه جایگاه و كاركرد فیلسوفان و اندیشمندان در جوامع بوجود می آورد كه این طیف باید با پدیده سلبریتی و سلبریتی گرایی مبارزه تئوریك كنند.
***
در ایران بسیار رخ داده كه اندیشه های یك فیلسوف غربی، مد شود. این مد شدن البته به علت شهرت بسیار آن فیلسوف مدنظر در جهان یا حتی در كشور خود نیست. مد شدن اندیشه یكی از نشانه های سلبریتی گرایی است. یكی از مهم ترین جست وجوهای ایرانی ها در زندگی اندیشمندان غربی، جست وجو پیرامون زندگی شخصی میشل فوكو بود. در دوره ای البته این اندیشمند در ایران مد شد، هرچند كه آثار معدودی از وی در آن دوران به فارسی ترجمه شده بود. البته بعدها با ترجمه هرچه بیشتر كتاب هایش از مد افتاد، چون كه به هر حال فوكو یك اندیشمند جدی با منظومه فكری غنی است و جدی بودن یك متفكر او را از دایره مد خارج می كند.
یكی از چهره های مشهور فلسفه در ایران امروز، برنامه پرمخاطبی از یكی از شبكه های كم مخاطب سیمای جمهوری اسلامی ایران دارد. این چهره طعم شاید شیرین سلبریتی شدن را چشیده است. برنامه های تلویزیونی اش قطع نمی گردد با وجودیكه در جمع های دیگر در خفا و آشكارها به شدت در مذمت صدا و سیمای ایران سخن می گوید. زندگی خصوصی و شناسنامه این فیلسوف در اینترنت و فضای مجازی و در شبكه های اجتماعی دست به دست می گردد.
سخنرانی های وی در مراكز و مجامع فرهنگی به شدت پرمخاطب است. كافیست كه خبری در خصوص سخنرانی جناب ایشان در رسانه ای منتشر شود، همین نكته سبب می گردد تا سالن محل سخنرانی جای سوزن انداختن نباشد. بعد از اتمام سخنرانی هم جناب فیلسوف به پرسش های بسیار خانم ها و آقایان خانه دار حاضر در محورهایی از این قبیل: «عشق چه رنگی است آقای دكتر؟»، «می خاییم عاشق بشیم چه كتاب هایی بخونیم؟» و... پاسخ می دهد و پاسخ های وی هم در خیلی از موارد ربطی به فلسفه و عرفان ندارد.
در گفت وگو با این فیلسوف حدودا سالی یك كتاب منتشر می گردد. كتاب هایی كه با دو كتاب اول مجموعه گفت وگو با ایشان هیچ تفاوتی ندارد و تكرار مكررات است، اما این كتاب ها هم پرفروش می شوند. تازه ترین تالیفات خود او به باور خیلی از منتقدان حرفی برای گفتن ندارند. نقدهایی بر این كتاب ها نوشته شده كه همه با پاسخ های تند و غیرعلمی فیلسوف سلبریتی ما مواجه شده است. عجیب آنكه این كتاب ها هم كه حداقل در ظاهر و عنوان، مباحث سنگین فلسفی هستند بسیار پرفروش می شوند و عامه مردم مخاطبان آنها هستند. به هر حال محصولات سلبریتی ها همیشه پرفروش هستند، اما اینكه این كتاب ها به صورت واقعی تا چه میزان خوانده می شوند، محل تامل است. در بین كتاب های انتشار یافته این فیلسوف، كتابی كه به صورت خاص برای مخاطبان عام تالیف شده باشد، دیده نمی گردد.
فیلسوف دیگری كه البته هنوز سلبریتی نشده، اما خیلی دوست دارد سلبریتی باشد، پیشتر در خلال نامه ای از مردم ایران ابراز نارضایتی كرده بود كه چرا او را مانند فوتبالیستی چون علی دایی نمی بینند؟ وی در همین نامه اشاره كرده بود از اینكه درآمدی مانند فوتبالیست ها و هنرپیشه ها ندارد، ناراحت و دلگیر است؟ این فیلسوف گروهی تلگرامی به نام خود دارد و هراز گاهی در آن برخی مباحث جدی با كلید واژه «تئولوژی» طرح می كند كه البته مورد نقادی قرار نمی گیرد، چون كه اكثریت اعضای گروه با شاگردان ایشان است. استاد روزانه چند بار در گروه صرفا سلام و علیكی می كند و با صدها كامنتی از این قبیل «سلام استاد بزرگوار»، «ارادتمندم استاد عزیزم» و... مواجه می گردد.
***
همانطور كه اشاره شد حضور فیلسوفان سلبریتی نشان از فرهیختگی جوامع است به شرط آنكه روند اثرگذاری از جانب فیلسوفان به عامه مردم باشد. نكته مهم در این میان در تفاوت نحوه سلوك فیلسوفان سلبریتی با دیگر سلبریتی هاست. آیا این تفاوت در سبك زندگی فیلسوفان سلبریتی ایرانی دیده می شود؟ همینطور فراموش نكنیم كه سال هاست در ایران از سنگین و سخت بودن گزاره ها به فلسفی بودن تعبیر شده است. ادبیات فلسفه و عرفان اسلامی همیشه با گزاره های سخت همراه بود و اصولا فیلسوفان و عرفا در طول تاریخ ادبیات رمزی را برمی گزیدند تا به زعم خودشان فلسفه به میان اغیار نرود. این سخت بودن گزاره ها هم در مكتوبات و هم در كلام فیلسوفان امروز ایران، همچون فیلسوفان سلبریتی هم دیده می گردد. آیا پرهیز سخت صحبت كردن و پرهیز از ساده گویی می تواند بر عامه مردم اثرگذار باشد.
این پست جاوید شو را پسندیدید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب