در نشست محرم امسال مطرح شد
هر مداح در ماه محرم به اندازه یك كتاب شعر صوتی شعر اجرا می كند
یك كارشناس فرهنگی اظهار داشت: مهدی سلحشور حلقه واسط چهار نسل است كه ارتباط بین نسلی درفضای آفرینش های مذهبی ایجاد كردو بعنوان یك مداح صاحب سبك توانسته ذات آئین مداحی رادر بخش های مختلف توسعه دهد.
به گزارش جاوید شو به نقل از مهر، در برنامه ای پژوهشی با عنوان «محرم امسال» که توسط گروه فرهنگ و هنر دانشکده فرهنگ و ارتباطات و نیز اندیشکده راهبردی اربعین دانشگاه امام صادق (ع) طراحی و اجرا می شود، مراسم و اشعار اجرا شده توسط یازده مداح مطرح کشور در محرم سال ۱۳۹۹ مورد تحلیل هنری، ادبی، اجتماعی و فرهنگی قرار می گیرد. برنامه نهم از نشست های «محرم امسال» شامگاه دوشنبه ۱۹ آبان ماه، با حضور علی داودی بعنوان منتقد ادبی و علی جعفری بعنوان کارشناس فرهنگی و اجتماعی به بررسی اشعار خوانده شده توسط مهدی سلحشور در ماه محرم امسال اختصاص داشت. پیوند مداحی با دفاع مقدس و سلوک زیستی رزمندگان فصل تازه ای در مداحی باز کرد علی داودی، شاعر و منتقد ادبی در ابتدای این جلسه مجازی اظهار داشت: یکی از جایگاه های مهم و ممتاز در هیئت مداح است. همین نسبت جایگاه مداح در هیئت از عوامل تعیین کننده ای است که قسمتی از آنرا شعر تشکیل می دهد. سوال این است که آیا انتظار ما از مداح این است که مداح شاعر باشد؟ سیاست مدار یا سخنران باشد؟ متفکر یا نماینده اجتماع باشد؟ درواقع توقع ما از مداح چیست. حالا در نظر بگیریم نسبت همه این عوامل با یکدیگر و نسبت آنها با شعر چگونه است؟ آن وقت درمی یابیم که شعر در چه قید و بندی قرار دارد و متوجه می شویم که ما هم با شعر محض روبرو نیستیم؛ پس نباید بحث شعر در مداحی و هیئت را با معیارهای عمومی ادبیات بسنجیم. وی افزود: شعری که در هیئت ارائه می شود طبعاً باید بتوانند توقع سلایق مختلف را تا حدی برآورده کند، مداحی درواقع هنری است که معجونی از چند رشته هنری را در دل خود دارد و در شکل کلی خود نیازمند توانایی مدیریتی، اجرا، اطلاعات تاریخی، تسلط بر موسیقی و نواها و شعر است. این شاعر ضمن بیان اینکه شعر قسمتی از پروسه مداحی است، افزود: همانطور که در دهه های اخیر شاهد بودیم دوره ها و دهه های مختلف مداحی شکل گرفته است. مداحی پیش از انقلاب با شعر شاعران معدود شکل خاصی داشت. با پیروزی انقلاب اسلامی ما وارد دوره جدیدی از زیست شدیم و این شرایط بر مداحی و مراسم های مذهبی تأثیر گذاشت. داوودی عنوان کرد: این مسئله که مداحی در خود انقلاب اسلامی چه قدر دخیل بوده است موضوع مهمی است. پس پیروزی انقلاب اسلامی بلافاصله جنگ تحمیلی آغاز می شود که مداحی در این برهه جایگاه و نقش ویژه ای داشت. آقای سلحشور خودش رزمنده بود و در جنگ هم حضور داشت. وی افزود: دقیقاً پس از انقلاب و خصوصاً پس از شکل گیری دوره دفاع مقدس حجم قابل توجهی از آثار مداحی داریم و پیوند عجیبی که دوره مداحی در دفاع مقدس دارد با سلوک زیستی رزمندگان دفاع مقدس اساساً فصل تازه ای در مداحی و هیئت باز کرد. این منتقد ادبی اظهار نمود: پس از جنگ تحمیلی دوره تحولات عظیم اجتماعی در جامعه است و در همه زمینه ها ما تنوع را می بینیم. در حوزه مداحی هم چهره های جدیدی معرفی می گردند که هرکدام از این ها سبک و سیاق به خصوصی دارند و کسانی که الان علم دار مداحی در کشور می باشند حاصل این دوره هستند. بخشی از دارایی فرهنگی ما در کشاکش سنت و مدرنیته بواسطه هیئت ها حفظ شد داوودی اظهار داشت: هیئت بعنوان جریانی که از دل سنت درآمده بود توانست قسمتی از هویت سنتی و دینی ما را حفظ کند و میراث دار آن در دنیای جدید شود. قسمتی از دارایی فرهنگی مابه واسطه هیئت ها در کشاکش سنت و مدرنیته حفظ شد. وی اشاره کرد: آقای سلحشور با یک ثبات قدمی نوع خاصی از مداحی و نوحه را ارائه می دهد و در این که آثار ایشان اصول و استواری دارد شکی نیست. این شاعر ابراز کرد: گفتمان هنری انقلاب اسلامی درواقع در متن هنر مداحی پیاده شده است و هنری است که متناسب با گفتمان انقلاب اسلامی است، هنری که همه چیز از خودش است و اندیشه آن برآمده از انقلاب است و بنا بر این همه هجمه ها متوجه محافل مداحی است. داودی اظهار داشت: در شعرهایی که در دهه اول محرم امسال توسط آقای سلحشور اجرا شده هم شعر با رویکرد زبان معیار و رسمی و هم شعرهای محاوره ای می بینیم. در شعرهای محاوره ای فقط زبان نیست که شکسته و محاوره ای است درواقع مسائل و نگاه و درواقع محتوی هم غیررسمی است. آقای سلحشور ارتباط مناسبی با شاعران و اشراف خوبی بر شعر دارد. شعرها را درست و دقیق می خواند. شعرهایی که می خواند عمدتاً از شاعران معاصر است. وی افزود: بخش اول مراسم ایشان که روضه است شامل توبه، استغفار و موعظه می شود در اینجا شعر را به صورت دکلمه و زمزمه می خواند و با این شیوه مجال تفکر را به مخاطب می دهد. در بخش های نوحه و سینه زنی شعرهای سبک تر و ساده تری به لحاظ ادبی انتخاب می کند تا مجال برای تفکر برای مخاطب ایجاد شود. داوودی ضمن بیان اینکه در اجراهای آقای سلحشور شعرهای در قالب مثنوی بار معنایی و اندیشه ای را برعهده دارند و اشعار در قالب غزل بیشتر حاوی نکات عاطفی هستند، ابراز کرد: هر شب مراسم بین ۶ یا هفت شعر در مراسم هیئت ها توسط مداحاجرا شده است که می توان گفت در یک دهه حدود ۷۰ یا ۸۰ شعر خوانده و در واقع یک کتاب مفصل شعر در یک دهه خوانده است. می توان گفت هر مداح در یک دهه یک کتاب شعر صوتی منتشر می کند. این شاعر بیان کرد: در شعرهای محرم امسال آقای سلحشور به موضوعاتی مثل مسائل روز جامعه، مسائل جهان اسلام، شهادت حاج قاسم سلیمانی، شرایط کرونا و … با زبان ساده پرداخته شده است. سلحشور در کوشش برای توسعه ذات مداحی است علی جعفری، کارشناس فرهنگی و اجتماعی در ادامه این جلسه مجازی اظهار داشت: حاج مهدی سلحشور به خاطر فاصله گرفتن از وجه سلبریتی شدن مداحی و مداح که در بعضی از مداحان المان های آن مشهود است تلاش نموده ذات مداحی را توسعه بدهد و به جهت دارا بودن تقریباً همه وجوه ذاتی مداحی یک پدیده کم نظیر است. وی ادامه داد: سلحشور هم به جهت فرم های اجرا هم در شیوه سینه زنی، نوحه ها، مناجات خوانی ها و روضه خوانی ها جزو مداحانی است که تلاش نموده است ذات مداحی را گسترش دهد. این مداح تقریباً از اواخر دهه هفتاد پیش از خیلی از مداحان با شعر درجه اول ارتباط داشت و از آن استفاده می کرد. این کارشناس فرهنگی و اجتماعی اظهار نمود: دوری از حاشیه ها و پرداختن به ذات و متن مداحی سبب شده سه دهه در اوج بماند. آن چیزی که توانسته در این راه به او کمک نماید سلوک معنوی این مداح است که ریشه در چند مسئله دارد؛ ابتدا اینکه سلحشور جزو مداحانی است که از فضای معنوی حوزه و تحت تمشیت و تربیت اساتید اخلاق بوده است و ازجمله طلبه هایی بودند که به جبهه رفتند و تجربه معنویت و حماسهجنگ را داشتند. جعفری عنوان کرد: سلحشور پس از جنگ متعهد به ادبیات انقلابی جبهه ماند. در واقع مهدی سلحشور یک مداح_رزمنده است که تعهد و اصالت رزمندگی خودش را حفظ نموده است و همچنان باقیات و صالحات جنگ محسوب می شود؛ این رویه حتی در فرم لباس وی در صدای خش دارش هویداست. وی افزود: مجموع این خاصیت ها او را مداحی ویژه کرده است و الهام بخش مداحانی از نسل هایی شده که جنگ را ندیدند؛ بعنوان نمونه آقای میثم مطیعی را به جهاتی متأثر از مهدی سلحشور می دانم. به صورتی بسیاری از المان های آثار سلحشور بطور رقیقی در آثار آقای مطیعی بازتولید شده است. مثلاً ورود به وجوه بین المللی مداحی به صورت خواندن نوحه عربی، مقتل خوانی، تعهد به مقتل و اصالت های سندی در مداحی آقای مطیعی متأثر از آقای سلحشور است. همین طور سبک های سینه زنی حماسی و رزمی در مداحی مطیعی وجود دارد و قبل از آن در آثار آقای سلحشور وجود داشته است. این کارشناس فرهنگی و اجتماعی اظهار داشت: نکته دیگر این است که آقای سلحشور مداح مرکز نیست و مداح پیرامون است. می توان گفت او نخستین مداح جدی ما است که در شهرستان ها پایگاه به وجود آورده و با مداحان جوان شهرستانی و مجالس شهرستانی ارتباط به وجود آورده است و در راه تعالی آنها تلاش نموده و این همان مسئله توسعه ذات مداحی است. با آنکه اصالتاً تهرانی است اما ایشان مداح تهران یا قم نیست و مداح پیرامون و مداح همه ایران است. جعفری اظهار نمود: حاج مهدی سلحشور توانسته حلقه واسط حداقل چهار نسل باشد؛ یعنی او هم دهه ۵۰ را درک کرده هم دهه در دهه ۶۰ یک فعال مذهبی و رزمنده بوده است هم در ادامه تا دهه ۹۰ فعال بوده است. وی در این چهار دهه توانسته حلقه واسط باشد و یک ارتباط بین نسلی را در فضای آفرینش های مذهبی بوجود آورد. بعنوان یک مداح صاحب سبک توانسته ذات آئین مداحی را در بخش های مختلف توسعه دهد و برای نخستین بار کارهای ازجمله توجه به فرم هیئت داری مثل تزئین متفاوت هیئت در هر مراسم، تعبیه و تغییر دیوارنگاره پشت مداح و … انجام دهد. وی با اعلان اینکه هیئت مهدی سلحشور هیئتی گره خورده با فرهنگ عاشورا، شهدا و جبهه است، اشاره کرد: سلحشور با تعهد صددرصدی به اصالت ها توانسته جریان های مختلف را متأثر از خودش کند و نسل های جدیدی را تربیت کند و خودش همچنان بعنوان یک شخصیت برجسته و قابل توجه فعال باشد
این پست جاوید شو را پسندیدید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب