پیگیری قضایی سرقت علمی چگونه است؟
جاوید شو: استادیار پژوهشکده جامعه و اطلاعات پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) در یک سخنرانی علمی، روند پیگیری قضایی «سرقت علمی» را توضیح داد.
به گزارش جاوید شو به نقل از ایسنا، دکتر صفر بیگ زاده در سخنرانی علمی با عنوان «فرآیندهای قضایی در رسیدگی به سرقت علمی» که بصورت مجازی برگزار شد، درباب موضوع این سخنرانی توضیح داد: در این جلسه تنها به فرآیندهای قضایی پرداخته می شود و فرآیندهای غیرقضایی مثل پیگیری های شخصی و پیگری های اداری مثل مراجعه به نهادهای مختلف وزارت علوم، بهداشت و کمیته های اخلاق در پژوهش، مد نظر ما نیست.
وی با بیان اینکه فرآیندهای قضایی، ذیل قوه قضاییه اتفاق می افتد، اظهار داشت: فرآیندهای قضایی دو گونه «کیفری» و «حقوقی» هستند. فرآیندهای کیفری، جزایی هستند و ما در آنها بدنبال مجازات فرد متهم هستیم؛ ولی پیگیری های حقوقی، خسارت های وارد شده، را مطالبه می نماییم.
استادیار پژوهشکده جامعه و اطلاعات پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک)در خصوص اینکه پیگیری های کیفری و حقوقی را از کجا باید شروع کرد؟؛ توضیح داد: فرآیندهای کیفری را می توان با طرح شکایت در دادگاه های عمومی کیفری شروع کرد. همین طور در تهران، در دادسرای فرهنگ و رسانه (دادسرای ناحیه ۳۵) نیز می توان طرح شکایت نمود. طرح شکایت هم باید در عنوان «سرقت علمی» باشد. در این مراکز، دادیار ها موضوع را بررسی می کنند و کیفر خواست صادر می کنند
وی درباره ی پروسه حقوقی توضیح داد: برای پیگیری حقوقی می توان به دادگاه های عمومی کیفری، دادسرای فرهنگ و رسانه و شورای حل اختلاف فرهنگ و رسانه رجوع کرد.
بیگ زاده، با بیان اینکه در پروسه کیفری بدنبال مجازات و در پروسه حقوقی بدنبال مطالبه خسارات هستیم؛ اظهار داشت: بطورمثال ما می خواهیم کتاب هایی که فرد بصورت سرقت علمی منتشر نموده را جمع آوری نماییم. امر حقوقی مطالبه خسارت است و زیان مالی در پرونده های حقوقی مطالبه می شود. در صورتیکه زیان های دیگر در پرونده های حقوقی بررسی نمی گردد.
وی با بیان اینکه باید یک شرط را در پرونده های حقوقی، در نظر داشته باشیم، افزود: اگر می خواهیم به مراجع کیفری برویم، قانون گذار یک شرط گذاشته و اگر آنرا رعایت نکنیم یکی ار راه های احقاق حق را از دست می دهیم. این شرط آنست که اگر از زمان وقوع جرم، بیش از یک سال از وقوع جرم گذشته باشد و صاحب حق طرح دعوی کیفری نکرده باشد، مشمول مرور زمان می شود و قابلیت رسیدگی از مراجع کیفری را ندارد.
بیگ زاده، یکی از علت های از دست دادن زمان را پیگیری پروسه غیر قضایی عنوان نمود و اظهار داشت: شاکی بجای اینکه پروسه قضایی را پیگیری کند، به سمت فرآینده های مصالحه و... پیگیری فرآیندهای اداری مانند کمیته های اخلاق در پژوهش و.. می رود و اگر این یک سال از دست رفت، نمی توان پیگیری کیفری انجام داد.
استادیار ایرانداک درباب اهمیت پیگیری کیفری، توضیح داد: پیگیری کیفری سرعت بیشتری، هزینه خیلی کم تری دارد و همین طور در پیگیری کیفری، با فشاری به متهم مثل حبس و یا جزای بدل از حبس مواجه هستیم. درصورتی که دعوی حقوقی طولانی تر است و باید هزینه دادرسی نیز پرداخت. باتوجه به اینکه مجازات متهم در پرونده کیفری می تواند آثار اجتماعی داشته باشد، بنابراین بهتر است که پرونده کیفری شود.
وی افزود: مجازات در سابقه کیفری ثبت میشود. همین طور برخی مجازات ها محروم شدن از حقوق اجتماعی دارد و فرد نمی تواند در بعضی منسب ها استخدام شود و در بعضی مجامع عضو شود. بنابراین؛ اگر می خواهیم مجازات کیفری را از دست ندهیم، باید آن یک سال را مد نظر قرار دهیم ولی دعوی حقوقی شرطی از نظر زمانی ندارد.
بیگ زاده درباب تفاوت هزینه های دعوی حقوقی و کیفری توضیح داد: هزینه دادرسی در پرونده های کیفری کم و در حد ۱۰۰ هزار تومان تومان است. در پرونده های حقوقی، به نسبت خسارتی که ادعا می نماییم به ما وارد شده، باید ۳.۵ درصد به حساب دادگستری بریزیم. همین طور هزینه های دیگری هم وجود دارد.
وی در ادامه به هزینه کارشناسی اشاره نمود و اظهار داشت: در دعوی سرقت علمی؛ چه در امر کیفری و چه حقوقی، هیچ قاضی راساً وارد نمی گردد و در همه موارد تشخیص سرقت را به کارشناس رسمی دادگستری در امر مربوط ارجاع می دهد.
استادیار پژوهشکده جامعه و اطلاعات پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) با اشاره به اینکه ممکنست این پروسه طولانی شود، اظهار داشت: اگر در پروسه کارشناسی افتادیم، که خواه ناخواه می افتیم، پروسه ممکنست طولانی باشد یا نباشد.
وی افزود: کارشناسی از کارشناسی تک نفره آغاز می شود و اگر طرفین نظر کارشناس تک نفره را پذیرفتند، قاضی رای می دهد و اگر نپذیرفتند، پروسه کارشناسی می تواند در کارشناسی هیئتی سه نفره، پنج نفره، تا ۱۳ نفره پیش برود؛ ولی به طور معمول در موضوع سرقت علمی از کارشناسی ۵ نفره فراتر نمی رود. چون یافتن کارشناس در این موضوع، به ویژه در شهرهای کوچک، کار ساده ای نیست. و همین موضوع موجب می شود پروسه طولانی تر شده و هزینه بیشتری به شاکی تحمیل شود و شاید شاکی مجبور شود به خاطر هزینه پرونده را پس بگیرد.
بیگ زاده با بیان اینکه موضوع مهم دیگر این است که دعوی کیفری سرقت علمی، یک دعوی خصوصی است، گفت: دعوی کیفری سرقت علمی را شاکی خصوصی مطرح می کند و هر زمان که خواست می تواند پیگیری را متوقف نماید. در دعوی خصوصی شاکی آغازگر دعوی و اختتام دهنده دعوی است و بازپرس، قاضی و... نمی تواند بگوید حق پس گرفتن دعوی را نداری. در دعوی عمومی مثل قتل، شاکی حق شروع دعوی را دارد و ولی حق اختتام دادن به دعوی را ندارد.
استادیار ایرانداک در آخر جلسه با اشاره به اینکه موضوع سرقت علمی با سایه نویسی متفاوت می باشد، اظهار داشت: از نظر مالکیت فکری زمانی می توان اسم شخصی را در یک مقاله درج کرد، که حتی یک درصد در نوشتن مقاله دخیل باشد. ولی اگر دخیل نبود، نمی تواند درج شود.
وی به موضوع نویسنده افتخاری اشاره نمود و افزود: درج نام نویسنده افتخاری که هیچ دخالتی در نگارش یک مقاله نداشته، برمبنای قانون جرم است. افرادی که نامشان در مقاله آمده می توانند با پیگیری های اداری در وزات علوم و بهداشت، طرح دعوی کنند و نام فردی را که در نوشتن مقاله دخیل نبوده را حذف نمایند.
بیگ زاده در پاسخ به سوال یکی از شرکت کنندگان که آیا می توان از تبعه خارجی که مقاله ما را به نام خودش منتشر نموده، طرح دعوی کرد؟ پاسخ داد: برای طرح دعوی از تبعه خارجی، ابتدا باید ببینیم که ایران با کشور آن تبعه، طرح قرارداد قضایی مشترک دارد یا خیر. اگر داشتیم که می توان پیگیری کرد و دادسرای بین المللی وارد موضوع می شود. ولی اگر قرارداد همکاری نداشتیم، نمی توانیم پیگیری نماییم. چون هم مراجع ما صلاحیت ندارند و هم اجرای حکم امکان پذیر نیست.
وی تصریح کرد: اگر این صورت گرفت و مقاله شما به نام فرد دیگری پخش شده، می توان به نشریه مقاله نامه نوشت. آنها مقاله را پس می گیرند و فرد را در لیستی می گذارند و عنوان می کنند که فرد خاطی است.
استادیار ایرانداک اظهار داشت: برای پیگیری این موارد، مرجع جهانی وجود ندارد و حتی «وایپو» که سازمان جهانی مالکیت فکری است، مرجع بین المللی جهت بررسی ندارد.
منبع: javidsho.ir
این پست جاوید شو را پسندیدید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب