سینمای هند می درخشد اگر
جاوید شو: احتمالِ درخشش سینمای هند در ایام پیش رو فراوان است، اگر فیلم «آنچه به عنوان نور تصور می نماییم - All We Imagine as Light» نماینده اسکار این کشور باشد، اثری که در جشنواره فیلم کن امسال درخششی خیره کننده داشت.
فیلم «آنچه به عنوان نور تصور می نماییم - All We Imagine as Light» تا آخرین لحظه گزینه اصلی دریافت نخل طلای کَن بود. اما در نهایت جایزه بزرگ هیأت داوران را برای کارگردان به ارمغان آورد.
پایال کاپادیا کارگردان جوان و ۳۸ ساله از جریان سینمای هنری و تجربی هند می آید. او قبل از این جایزه (چشم طلایی/ بهترین فیلم مستند کن) را نیز برده است. با اینحال فیلم جدید وی اثری ساده، حسی، موثر و مسحورکننده است. روایتی زنانه- شاعرانه بر بافت دراماتیکی فیلم، حکم فرماست و هارمونی دقیقی بین عناصر فیلمیک (نور، رنگ، وضوح، زاویه فیلم برداری و... ) در جریان است.
داستان فیلم به زندگی سه زن می پردازد؛ دو نفر از این زنان (پرابها و آنو) در قالب شخصیت های محوری و سومی (پارواتی) به عنوان کاراکتر کناری پرداخت شده اند.
«پرابها» و «آنو» شخصیتی «با هم» و «دور از هم» دارند. هر دو اهلِ کرالا هستند. شغل هر دو آنها، پرستاری است، هم اتاقی هستند و با هم در خانه سالمندانی در بمبئی کار می کنند. اما در عین حال از نظر قرار گرفتن در مختصات داستانی، «دور از هم»، شخصیت پردازی شده اند.
همسر پرابها، او را ترک کرده و به آلمان گریخته است. درحالی که «آنو» نامزد دارد و در آستانه قرار ملاقاتی با همسر آینده اش است. تا این جای قصه؛ فقط با دو آدمِ هم زمان همگون (شغلی، زادبومی، هم اتاقی) و ناهمگون (موقعیت متفاوت زندگی شخصی) روبه رو هستیم.
پایال کاپادیا کارگردان «آنچه به عنوان نور تصور می نماییم - All We Imagine as Light» با این حال همه چیز روالی معمولی دارد. اما گره افکنی و بلا فاصله طرح و توطئه درام در بطن همین روزمره گی شکل می گیرد. چونکه یک روز، کادویی از خارج، به محل زندگی این دو زن پرستار می رسد. کادو یک قابلمه آلمانی است! در حقیقت هدیه از جانب همسر متواری پرابها، ارسال شده است. اینجا؛ دیگر روال روزمره گی در هم می شکند، کنش و واکنش شخصیت ها، روابط عِلّی و معلولی داستان تحت تاثیر این عنصر جدیدالورود (قابلمه آلمانی) دستخوش تغییر و دگردیسی می شود!
کارگردان جوان هندوستانی اینجاست که قدرتِ روایت پردازی را نشان میدهد. نوعی شاعرانگی که همچون حسی سیال، خاطرات، شک ها، تردیدها، زمان ها، مکان ها، احتمال های ممکن و ناممکن را در ذهن و زبان بازیگران، جاری وساری می سازد. اینجاست که گفته هوگو مانستربرگ (نظریه پرداز و فیلسوف سینما) در ذهنمان می درخشد: «سینما، بدون عنصر روایت، وسیله ای فقط مکانیکی است!»
دیوید بوردول دیگر استاد و نظریه پرداز سینما نیز روایت سینمایی را با چهار گونه روایت کلاسیک، دیالکتیک، هنری و پارامتریک دسته بندی کرده است. فیلم از یک طرف می تواند سویه کلاسیک به خود بگیرد چون دارای مولفه های فیلمنامه کلاسیک؛ طرح، گره افکنی و فراز و فرود است! از طرف دیگر می تواند دیالکتیک باشد، چونکه ذهن و دنیای هر دو زن، سرشار از رد و اثبات پی در پی احتمالات (انگیزه ارسال قابلمه) است! آیا همسر متواری می خواهد برگردد؟ در این صورت چرا با اشیاء پیام داده است؟ آیا قصدش آزار است؟ پس چرا شیئی معمولی را فرستاده است. در صورتیکه می توانست وسیله ای آزاردهنده بفرستد. به همین شکل رشته ای از ابهامات و پرستش ها که زنجیره ای از رد و اثبات و روشی دیالکتیکی را در زبان، بیان و دیالوگ ها درهم تنیده است.
فیلم همین طور می تواند گونه های دیگر روایتی (هنری، یا پارامتریک) به خود گیرد. در حقیقت آن چه در کار خانمِ پایال کاپادیا می بینیم تلفیقی از اینگونه های روایتی است. اشکال بیانی در ذهنیت سیال و تخیل نیرومند زنانه درهم تنیده اند، ذهنیتی که به آسانی یک شیئ معمولی را با کاربرد سینمایی و دراماتیک در داستان، جا انداخته است. در نهایت هم سلسله ای از برداشت ها، تفاسیر و تاویل های مختلف را با آن پدید آورده است.
سنتز نهایی شکل روایتی فیلم در آخر بندی اثر خودرا نشان میدهد. نوعی پایان بندی که شبیه فیلم های هنری یا به قول دیوید بوردول «روایت هنری بین المللی» است. چون عاقبت این دو شخصیت محوری به همراه کاراکتر کناری داستان از دست افکار مشوش و درگیری های ذهن خود فرار می کنند و برای رهایی از بحران روحی و فشار عصبی، به خلوتِ شهری ساحلی پناه می برند.
پایال کاپادیا با بهره بردن از ساختار رویا، فیلمش «آنچه به عنوان نور تصور می کنیم» را در مرز واقعیت و خیال تعریف می کند. فیلم در عین حال که میان دو مرز رئالیسم و سوررئالیسم در نوسان است سیری ساخت مند دارد و از انسجام روایی، برخوردارست.
این پست جاوید شو را پسندیدید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب