عاشق کتاب باشیم مثل ژاپنی ها
به گزارش جاوید شو، فرهنگ ژاپنی تاکید زیادی بر افزایش دانش برای بقا در جامعه دارد و تنها راه آنرا بیشتر و بهتر خواندن می داند، ژاپنی ها عاشق کتاب خواندن و کتاب بخصوص نسخه های فیزیکی آن هستند،
اگر به ژاپن سفر کرده و در طول مدت اقامت خود از وسایل حمل و نقل عمومی بهره برده باشید، اشخاصی را دیده اید که درحال مطالعه کتاب، مجله، روزنامه و مواردی از این دست بودند. سرانه مطالعه در ژاپن بالا و فرهنگ کتابخوانی در این کشور بسیار غنی است. آیا تاکنون به این فکر کرده اید کشوری که نسبت به استانداردهای جهانی ساعت کاری بسیار بالاتری دارد، چطور زمان زیادی را به مطالعه اختصاص می دهد؟
در این نوشتار تاریخچه کتابخوانی در ژاپن را بررسی می نماییم تا پاسخی برای این سوال که چرا ژاپنی ها خوانندگان مشتاقی هستند و هم عناصر مختلفی را که در شکل گیری فرهنگ مطالعه در این کشور موثر بوده است، بیان نماییم.
تاریخچه و سیر تحولی خواندن در ژاپن
اولین آثار فرهنگ کتابخوانی ژاپنی را میتوان در قرن پنجم با معرفی و اجرای نویسه های چینی[۱] (کانجی) به زبان ژاپنی پیدا کرد. از آن زمان، خواندن از یک فعالیت جمعی و نمایشی که اکثرا با عناصر دیگری مانند موسیقی همراه بود، در کنار تحول فناوری چاپ و توسعه سواد به بخش ضروری از زندگی روزمره تبدیل شد.
در دوره هِی آن(۷۹۴-۱۱۸۵) خواندن اغلب یک فعالیت اجتماعی بود که با نمایش پیوند خورده بود. در دوران قرون وسطی(۱۱۸۵-۱۶۰۰) ادبیات از راه بازخوانی داستان های حماسی به همراه موسیقی گسترش یافت در حالیکه در اوایل دوران مدرن (۱۶۰۰-۱۸۶۷) گسترش تدریجی سوادآموزی با تحولات چاپ آمیخته و سبب ظهور جوامع متنوع خوانندگان از نظر اجتماعی و جغرافیایی شد. همراه با مطالعات پزشکی و اندیشه نئوکنفوسیوسی، بازار داستان های عامه پسند رونق گرفت.
ورود فناوری چاپ مدرن در انتها قرن نوزدهم، بازار انبوه خوانندگان را به دنبال داشت. چاپ ارزان متون کلاسیک با داستان های محبوب سریالی رقابت می کرد. در اوایل قرن بیستم خواندن بعنوان یک فعالیت پرورش دهنده نفس تلقی می شد.
جامعه معاصر ژاپن تاکید زیادی به ارزش های اجتماعیِ خواندن دارد و مطالعه را نه بعنوان یک علاقه فردی بلکه بعنوان ابزاری برای کسب آگاهی از ملت خود می شناسد. خوانندگان روزنامه در ژاپن همچنان زیاد هستند و تأثیر شرکتهای چاپ روزنامه و ناشران برجسته در جامعه ژاپن قابل توجه است. مانگای ژاپنی طرفداران زیادی دارد و در میان ژاپنی ها از محبوبیت خاصی برخوردار می باشد.
جامعه ای مانند ژاپن برپایه جنسیت، سن، گرایش های سیاسی خود متفاوت هستند و خواستار رسانه ای متناسب با هویت خاص خود در خواندن هستند. نوآوری های فناوری، تجربه های جدید خواندن را شکل داده است، برای مثال رمان های مصور که نوعی بازی تخیلی تعاملی به حساب آمده و در میان گیمرهای ژاپنی محبوبیت دارد.
اینترنت، فرهنگ خواندن مجازی را به وجود آورده که با اقبال خوانندگان کتاب های چاپی و هم علاقه مندان به رمان های تصویری روبرو شده است. استفاده از گوشیهای هوشمند در بین خوانندگان تمام سنین رایج شده و افراد در مکانهای مختلف مثل پارک، صف رستوران، سیستم حمل و نقل(مترو) مشغول مطالعه با گوشیهای هوشمند خود هستند.
نقش دولت
یکی از مهم ترین عناصری که در شکل گیری فرهنگ کتابخوانی در ژاپن نقش فعال داشته، دولت می باشد. پس از جنگ جهانی دوم ژاپن دستخوش تغییراتی اساسی شد که یکی از آنها اصلاحات آموزشی بود. در آن زمان دولت ژاپن با تکیه بر اهمیت آموزش در کمک به بهبود وضعیت کشور بعد از جنگ، مجموعه ای از قوانین، مقررات و برنامه های آموزشی را به منظور ارتقای سواد و افزایش سطح دسترسی شهروندان به آموزش ارائه نمود. این مورد را میتوان در قانون اساسی آموزش مشاهده کرد. قانون یاد شده در سال ۱۹۴۷ به تصویب رسید و سنگ بنای آموزش در ژاپن در طول دوره بعد از جنگ در موارد ذیل شد:
تضمین آزادی تحصیلی برای همه شهروندان ژاپنی؛ افزایش طول دوره آموزش الزامی از ابتدایی (۶ سال) تا دوره متوسطه اول(۹سال)؛ آموزش دختران و پسران در کنار یکدیگر
در سراسر دوره آموزش، دولت همینطور خیلی از قوانین و برنامه های مهم دیگر را به منظور رسیدگی بیشتر به مشکلات موجود از گذشته و هم ارتقای کارآمدی سیستم آموزشی معرفی می کند.
نقش مدرسه
در ژاپن حدودا هر مدرسه ای تفاوتی ندارد دبستان باشد یا متوسطه اول یا متوسطه دوم؛ یک کتابخانه و یک کتابدار مدرسه دارد. امکان دارد کودکستان ها کتابخانه به معنای عرفی که در مدارس سایر سطوح است، نداشته باشند اما اغلب مجموعه ای از کتاب ها و مطالب آموزشی برای دانش آموزان خود دارند. این امر برای دسترسی ساده تر دانش آموزان به کتاب و هم تشویق آنها به مطالعه بیشتر است.
علاوه بر این مدارس در ژاپن جهت کمک به شکل گیری و ترویج عادت خواندن در دانش آموزان فعالیتهای مختلفی را انجام می دهند که از آن جمله میتوان به کتاب خواندن معلمان مهدکودک برای دانش آموزان؛ مشخص کردن زمان مطالعه برای دانش آموزان ابتدایی(علاوه بر کلاس های عادی) اشاره نمود.
نقش خانواده
خانواده اهمیت بالای ی در شکل دادن به فرهنگ کتابخوانی ژاپنی دارد. فرهنگ ژاپنی به تحصیل و موفقیت در زندگی اهمیت می دهد. موفقیت در زندگی مترادف با موفقیت تحصیلی است. در فرهنگ ژاپنی تاکید زیادی بر مسلط بودن فرد به دانش هرچه بیشتر برای بقا در جامعه ناملایم وجود دارد و برای نیل به این مهم راهی بهتر از خواندن وجود ندارد. بنابراین است که خیلی از خانواده های ژاپنی از همان دوران کودکی فرزندان خویش را با مطالعه آشنا می کنند.
تنوع، فراگیری و فرهنگ چاپ کردن در ژاپن
یکی دیگر از عناصر حیاتی، تنوع گسترده ژانرها و قالب های خواندن در ژاپن است که پاسخگوی نیاز طیف مختلف مخاطبان است. این عنصر را میتوان به سادگی در اجتماع مانگا در کشور مشاهده کرد. مانگا در ژاپن به ژانرهای مختلف برای گروههای سنی متعدد و علایق مختلف تقسیم می شود که محتوای بعضی از آنها حتی سیاسی است. خود مانگا هم در چارچوب های مختلف در دسترس است؛ از مجلات دوره ای مانند هفته نامه ها، ماهنامه ها، فصلنامه ها گرفته تا تانکوبون [۲] که کتابی مستقل و مجزا از یک سری خاص است.
یکی دیگر از بازیگران مهمی که باید به آن توجه گردد فرهنگ چاپ است. ژاپنی ها عاشق نسخه های فیزیکی هستند و همین مساله در مورد خواندن هم صدق می کند.
کتاب ها در ژاپن اغلب در اندازه های کوچکتر در دسترس هستند و با استفاده از مواد سبک وزن چاپ می شوند. بعضی از داستان ها به کتاب های مختلف تقسیم می شوند تا فضای زیادی اشغال نکنند و بتوان آنها را برای خواندن در حین حرکت حمل کرد.
آموزش و پرورش نهادی است که وظیفه تعلیم و تربیت نسل آینده را برعهده دارد. یکی از طریق های پروراندن نسلی موفق فرهنگ سازی میان آنها در حوزه مطالعه و کتابخوانی است. عادت به مطالعه کتاب باید از سنین کودکی انجام شده و مدارس در این فعالیت مهم نقشی اساسی داشته باشند. کشف اطلاعات مورد علاقه دانش آموزان و برنامه ریزی برای رشد و شکوفایی استعدادهای آنها بر عهده کتابداران است. کتابدار می تواند نقش یک معلم، مشاور و یک تعلیم دهنده خوب را ایفا نماید. امید است با استفاده از تجربیات کشورهای موفق در زمینه کتابخوانی و هم بهره مندی از ظرفیتهای کتابداران، گسترش کتابخانه های مدارس و نهادینه کردن فرهنگ مطالعه در بین کودکان کشورمان شاهد نسلی آگاه، نواندیش وکتابخوان باشیم.
[۱] نویسه های چینی یک مجموعه واژه نگاشت است که برای نوشتن زبان چینی(هانتسو)؛ زبان ژاپنی(کانجی) و به میزان کمتری زبان کره ای(هانجا) مورد استفاده قرار می گیرد.
[۲] تانکوبون قالب رایجی برای بیشتر رمان های گرافیکی مانگا به حساب می آید که دارای صفحات زیادی هستند و اغلب آنها جلد نرم دارد.
منبع: جاوید شو
این پست جاوید شو را پسندیدید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب